Η
ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
Το
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου διοργανώνει για όγδοη συνεχή χρονιά την ετήσια
ημερίδα για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Σύμφωνα με σχετική
εγκύκλιο, θα παρουσιαστούν θέματα που αφορούν την αποτελεσματική επίτευξη των
μαθησιακών στόχων μέσω της αξιοποίησης των ΤΠΕ, καθώς και εφαρμογές ή/και καλές
πρακτικές που χρησιμοποίησαν εκπαιδευτικοί κατά τη μαθησιακή διαδικασία.
Στα πλαίσια κριτικής ανάλυσης του λόγου, είναι πεποίθησή
μου ότι φράσεις όπως «αποτελεσματική
επίτευξη των μαθησιακών στόχων μέσω της αξιοποίησης των ΤΠΕ», είναι
αδιανόητο να χρησιμοποιούνται χωρίς να γίνεται αναφορά στους/στις μαθητές/τριες
που συμμετέχουν στη μαθησιακή διαδικασία! Η έλλειψη αυτής της αναφοράς βεβαίως
παραπέμπει στις ιδέες του Paulo
Freire περί
εργαλειοποίησης της μάθησης. Συγκεκριμένα, ο Freire εύστοχα παραλληλίζει το σύστημα της
εκπαίδευσης με το τραπεζικό σύστημα: οι μαθητές/τριες αντιμετωπίζονται ως
δοχεία που γεμίζονται με γνώσεις. Η μάθηση, ως εκ τούτου, περιορίζεται στη
μηχανιστική αποστήθιση γνώσεων. Αντίθετα, o Freire χαρακτηρίζει ως
απελευθερωτική εκπαίδευση εκείνη που οδηγεί στην ενεργό συμμετοχή των
μαθητών/τριών στη μαθησιακή διαδικασία, δηλαδή στον εξανθρωπισμό τους (Freire, 2000). Σε μια τέτοια διαδικασία, οι
μαθητές/τριες δεν αποτελούν αποδέκτες γνώσεων, αλλά δρώντα υποκείμενα που δεν
δέχονται άκριτα τις γνώσεις, που μπορούν να ελπίζουν και έχουν λόγους να
προσπαθούν να μετασχηματίσουν τις κοινωνικές δομές. Αυτή είναι για τον Freire η παιδαγωγική της ελπίδας.
Σύμφωνα
με τα πιο πάνω, η αναφορά σε «αποτελεσματική επίτευξη μαθησιακών στόχων μέσω
της αξιοποίησης των ΤΠΕ» από μόνη της, δεν προσδίδει ενεργητικό χαρακτήρα στο
είδος της μάθησης στην οποία ιδανικά θα ήταν ορθό να συμμετέχουν οι
μαθητές/τριες μας. Η τοποθέτηση ενός μεγεθυντικού φακού πάνω από την ίδια την
Τεχνολογία ή/και πάνω από την επίτευξη στόχων, χωρίς αναφορά στη χρήση της
Τεχνολογίας ως μέσο
εμπλοκής όλων ανεξαιρέτως των μαθητών/τριών στη μαθησιακή διαδικασία,
ουσιαστικά ενισχύει τον τεχνολογικό ντετερμινισμό, παρά τον τεχνολογικό γραμματισμό.
Μάθαμε κατά τη διάρκεια των μαθημάτων μας ότι ο τεχνολογικός γραμματισμός
αποτελείται από το τρίπτυχο των βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων που αφορούν τη
νέα τεχνολογία, των ποικίλων δυνατοτήτων που αυτή προσφέρει, αλλά και της
κριτικής σκέψης όσον αφορά την αξιολόγηση, την επιλογή και τη στάση μας
απέναντι στις νέες τεχνολογίες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η αναφορά σε «επίτευξη
μαθησιακών στόχων μέσω της αξιοποίησης των ΤΠΕ», από μόνη της, δεν φαίνεται να
καλύπτει επαρκώς αυτό το τρίπτυχο.
Ένα
ισχυρό εργαλείο, το οποίο εξανθρωπίζει φράσεις όπως την πιο πάνω, είναι η
αναφορά στη χρήση της Υποστηρικτικής Τεχνολογίας. Η Υποστηρικτική Τεχνολογία, ως ισχυρό εργαλείο διαφοροποίησης για τους
εκπαιδευτικούς, το οποίο μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια επίτευξης των
μαθησιακών στόχων για όλους/ες ανεξαιρέτως τους/τις μαθητές/τριες, ουσιαστικά μετατρέπει τους/τις
μαθητές/τριες σε δρώντα υποκείμενα, στα πλαίσια μια απελευθερωτικής μαθησιακής
διαδικασίας. Επιπρόσθετα, στο ίδιο πλαίσιο, μετατρέπει το έργο των εκπαιδευτικών
σε λειτούργημα, παρά σε απλή διεκπεραίωση στόχων. Στα πλαίσια
ανάπτυξης του τεχνολογικού γραμματισμού, για τον οποίο γίνεται τόση αναφορά στα
πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη αυτή
η πτυχή χρήσης της Τεχνολογίας. Οτιδήποτε άλλο, θα υποβίβαζε το «εγχείρημα της
διαμόρφωσης στην Κύπρο ενός δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου» (Υπουργείο
Παιδείας και Πολιτισμού, χ.χ.,7η παρ.) σε μια απλή ρητορική εκ
μέρους του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, παρά σε ένα συνειδητό αγώνα.
Ως
εκ τούτου, θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε ποια θέση θα κατέχει η Υποστηρικτική
Τεχνολογία στα πλαίσια της ημερίδας που διοργανώνει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για την ημερίδα στην ιστοσελίδα:
http://www.pi.ac.cy/imeridaTPE2013/
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Freire, P. (2000) Pedagogy
of the Oppressed: 30th Anniversary Edition. New York:
Continuum.Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (χ.χ.). Αναλυτικά Προγράμματα: Πλαίσιο Αρχών. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα
Πολύ σωστά θέτεις αρκετά θέματα στην τοποθέτησή σου Μαρία μου, με τα οποία συμφωνώ. Ωστόσο, εκλαμβάνω τη συγκεκριμένη εγκύκλιο ως "ανακοίνωση" που απευθύνεται μόνο σε εκπαιδευτικούς για σκοπούς επιμόρφωσης. Εκ φύσεώς της πρέπει να είναι σύντομη. Δεν έχει να κάνει ούτε με σκοπούς/στόχους/μεθοδολογία αναλυτικού. Επίσης, δεν είναι ούτε ιδεολογικό κείμενο, ούτε κείμενο διακήρυξης για την ΤΠΕ, πλαίσια που αν δε λάμβαναν υπόψη τα όσα λες για "δρώντα παιδιά" θα ήταν εξ' αρχής απορριπτέα και καταδικασμένα σε αποτυχία. Στα αναλυτικά όμως προγράμματα, επειδή γίνεται λόγος για τον κριτικό γραμματισμό και όλοι τον αναμασούν σαν μηρυκαστικά, τουλάχιστον στο πλαίσιο ορισμού των ΤΠΕ που έλεγξα, η έμφαση είναι στα ίδια τα παιδιά! Στα γραπτά μια χαρά είναι όλα, το πρόβλημα είναι η πράξη! Στη θεωρία φαινομενικά η ΤΠΕ πολύ καλά τα λέει, το θέμα είναι εμείς οι εκπαιδευτικοί τι κάνουμε και πώς την αξιοποιούμε, αφού οι άλλοι δε μας τα λένε καλά!!! Οι ιθύνοντες που ξέρεις πόσο πολύ τους συμπαθώ, εμάθαν καλά το σύστημα και βγαίνουν πάντα κούπες άπανες (για τις εξ' Ελλάδος συμφοιτήτριες μτφρ σημαίνει δοχεία καθαρά δηλαδή κυριολεκτικά δεν έχουν ευθύνη!). Σίγουρα αυτοί έχουν περισσότερο μερίδιο ευθύνης από μας, αφού στα μάτια των περισσότερων επιθεωρητών αξιοποίηση της ΤΠΕ σημαίνει να βάλω το dlp σε λειτουργία και να δείχνω το μάθημα μέσω powerpoint και αυτό μονίμως ζητούν από μας! Από την άλλη, αν χρησιμοποιήσεις πάνω από 5 λεπτά τον υπολογιστή, τρως παρατήρηση ότι δεν αξιοποιάς το βιβλίο! Επικρατεί φαύλος κύκλος!
ΑπάντησηΔιαγραφή